1956:
28 czerwca – Strajki w ośmiu największych poznańskich zakładach pracy, m.in. w ZNTK, Cegielskim i MPK. Robotnicy podchodzą pod gmach Miejskiej Rady Narodowej z żądaniem przybycia władz centralnych. Z gmachu UB padają strzały, na które manifestanci również odpowiadają ogniem. Przyjazd premiera Józefa Cyrankiewicza i gen. Stanisława Popławskiego, który rozkazuje użyć czołgów i artylerii. Ginie ponad 70 osób, kilkaset jest rannych, ok. 200 aresztowanych.
29 czerwca – Przemówienie radiowe premiera Cyrankiewicza, oceniające wydarzenia w Poznaniu: „Każdy prowokator czy szaleniec, który odważy się podnieść rękę przeciw władzy ludowej, niech będzie pewny, że mu tę rękę władza ludowa odetnie.”
27 września – Początek procesu uczestników wydarzeń poznańskich.
9 października – Na Uniwersytecie Warszawskim wiec studenckich i delegatów robotniczych z 20 zakładów pracy. Uchwalenie rezolucji domagającej się utworzenia „prawdziwie rewolucyjnej organizacji młodzieżowej”, wzywającej do „walki o jawność życia politycznego i gospodarczego” i „walki o demokrację robotniczą”. W następnych dniach analogiczne wiece z udziałem studentów i robotników na innych uczelniach i w zakładach pracy. W Warszawie liderem robotników staje się Lechosław Goździk, I sekretarz KZ PZPR w FSO.
19 października – Początek VIII Plenum KC PZPR, na które nieoczekiwanie przybywa delegacja KC KPZR z Nikitą Chruszczowem. Nocne rozmowy delegacji polskiej i radzieckiej, którym towarzyszy marsz stacjonujących w Polsce oddziałów radzieckich na Warszawę.
20 października – Odlot delegacji radzieckiej. Oczyszczony kilka tygodni wcześniej z partyjnych zarzutów Władysław Gomułka wygłasza na plenum ostre, piętnujące stalinizm przemówienie. Następnego dnia zostaje wybrany I sekretarzem KC PZPR.
23 października – Środowiska katolickie powołują Ogólnopolski Klub Postępowej Inteligencji Katolickiej (prezes Jerzy Zawieyski, wiceprezesi Jerzy Turowicz i Krzysztof Morawski). W różnych miastach tworzone są lokalne KIK-i, których w 1957 roku zarejestrowanych zostaje jednak tylko pięć (Warszawa, Kraków, Poznań, Toruń, Wrocław).
24 października – Gomułka wygłasza przemówienie do ponad 400 tys. słuchaczy na Placu Defilad w Warszawie. Mówi o nieprawościach i bolesnych rozczarowaniach minionego okresu, ale i wzywa: „Dość wiecowania!, dość manifestacji!.”
29 października – Prymas Stefan Wyszyński zwolniony z ośrodka odosobnienia.
4 listopada – Umorzenie spraw, związanych z wypadkami poznańskimi.
19 listopada – Uchwalenie ustawy o Radach Robotniczych – nowej formie samorządu robotniczego. Była to realizacja jednego z głównych postulatów październikowych wieców.
30 listopada – Utworzenie przez środowiska studenckie Związku Młodych Demokratów, skupiających działaczy odwołujących do różnych tradycji ideowych (przewodniczący Tymczasowego Zarządu Głównego Karol Głogowski). ZMD zostaje utworzony jako młodzieżowe zaplecze SD, ale ta pod naciskiem PZPR wypiera się związków z nowo powstałą organizacją.
7 grudnia – Na ogólnopolskiej naradzie aktywu grup rewolucyjnych stwierdzono bankrutctwo stalinowskiego Związku Młodzieży Polskiej i powołano Rewolucyjny Związek Młodzieży. Część uczestników narady utworzyła konkurencyjną organizację – Związek Młodzieży Robotniczej.
29 czerwca – Przemówienie radiowe premiera Cyrankiewicza, oceniające wydarzenia w Poznaniu: „Każdy prowokator czy szaleniec, który odważy się podnieść rękę przeciw władzy ludowej, niech będzie pewny, że mu tę rękę władza ludowa odetnie.”
27 września – Początek procesu uczestników wydarzeń poznańskich.
9 października – Na Uniwersytecie Warszawskim wiec studenckich i delegatów robotniczych z 20 zakładów pracy. Uchwalenie rezolucji domagającej się utworzenia „prawdziwie rewolucyjnej organizacji młodzieżowej”, wzywającej do „walki o jawność życia politycznego i gospodarczego” i „walki o demokrację robotniczą”. W następnych dniach analogiczne wiece z udziałem studentów i robotników na innych uczelniach i w zakładach pracy. W Warszawie liderem robotników staje się Lechosław Goździk, I sekretarz KZ PZPR w FSO.
19 października – Początek VIII Plenum KC PZPR, na które nieoczekiwanie przybywa delegacja KC KPZR z Nikitą Chruszczowem. Nocne rozmowy delegacji polskiej i radzieckiej, którym towarzyszy marsz stacjonujących w Polsce oddziałów radzieckich na Warszawę.
20 października – Odlot delegacji radzieckiej. Oczyszczony kilka tygodni wcześniej z partyjnych zarzutów Władysław Gomułka wygłasza na plenum ostre, piętnujące stalinizm przemówienie. Następnego dnia zostaje wybrany I sekretarzem KC PZPR.
23 października – Środowiska katolickie powołują Ogólnopolski Klub Postępowej Inteligencji Katolickiej (prezes Jerzy Zawieyski, wiceprezesi Jerzy Turowicz i Krzysztof Morawski). W różnych miastach tworzone są lokalne KIK-i, których w 1957 roku zarejestrowanych zostaje jednak tylko pięć (Warszawa, Kraków, Poznań, Toruń, Wrocław).
24 października – Gomułka wygłasza przemówienie do ponad 400 tys. słuchaczy na Placu Defilad w Warszawie. Mówi o nieprawościach i bolesnych rozczarowaniach minionego okresu, ale i wzywa: „Dość wiecowania!, dość manifestacji!.”
29 października – Prymas Stefan Wyszyński zwolniony z ośrodka odosobnienia.
4 listopada – Umorzenie spraw, związanych z wypadkami poznańskimi.
19 listopada – Uchwalenie ustawy o Radach Robotniczych – nowej formie samorządu robotniczego. Była to realizacja jednego z głównych postulatów październikowych wieców.
30 listopada – Utworzenie przez środowiska studenckie Związku Młodych Demokratów, skupiających działaczy odwołujących do różnych tradycji ideowych (przewodniczący Tymczasowego Zarządu Głównego Karol Głogowski). ZMD zostaje utworzony jako młodzieżowe zaplecze SD, ale ta pod naciskiem PZPR wypiera się związków z nowo powstałą organizacją.
7 grudnia – Na ogólnopolskiej naradzie aktywu grup rewolucyjnych stwierdzono bankrutctwo stalinowskiego Związku Młodzieży Polskiej i powołano Rewolucyjny Związek Młodzieży. Część uczestników narady utworzyła konkurencyjną organizację – Związek Młodzieży Robotniczej.
1957:
2-3 stycznia – Połączenie RZM i ZMR w Związek Młodzieży Socjalistycznej. Tryb wyboru władz umożliwił władzom partyjnym przejęcie kontroli nad nową organizacją.
16 stycznia – Samorozwiązanie Związku Młodych Demokratów.
20 stycznia – Wybory do Sejmu (frekwencja 94%). Na jedynej zgłoszonej liście Frontu Jedności Narodu znalazła się też grupa działaczy katolickich, którzy w Sejmie tworzą dwunastoosobowe Koło Poselskie ZNAK.
4 lutego – Artykuł Leszka Kołakowskiego „Tendencje, perspektywy i zadania” w „Życiu Warszawy”, uznawany za manifest rewizjonistów – naukowców i działaczy partyjnych odwołujących się do tradycji marksistowskiej, ale głoszących potrzebę gruntownej reformy systemu politycznego.
12-14 sierpnia – Strajk tramwajarzy w Łodzi. W sierpniu i wrześniu również inne strajki, głównie na Śląsku. Postulaty płacowe.
2 października – Za „szerzenie niewiary w budowę socjalizmu” zlikwidowany zostaje tygodnik „Po prostu” – pismo najbardziej zaangażowane w październikowe przemiany, teraz krytykujące brak postępów w reformach.
3-4 października – Manifestacje studenckie w Warszawie przeciwko zamknięciu „Po prostu”.
5 października – Gomułka na naradzie partyjnych dziennikarzy: „Nastał czas wyboru. Albo z partią, albo przeciwko. Dyskusje na tej płaszczyźnie się skończyły.”
24-26 października – Plenum KC zapowiada walkę z dogmatyzmem i rewizjonizmem w partii.
16 stycznia – Samorozwiązanie Związku Młodych Demokratów.
20 stycznia – Wybory do Sejmu (frekwencja 94%). Na jedynej zgłoszonej liście Frontu Jedności Narodu znalazła się też grupa działaczy katolickich, którzy w Sejmie tworzą dwunastoosobowe Koło Poselskie ZNAK.
4 lutego – Artykuł Leszka Kołakowskiego „Tendencje, perspektywy i zadania” w „Życiu Warszawy”, uznawany za manifest rewizjonistów – naukowców i działaczy partyjnych odwołujących się do tradycji marksistowskiej, ale głoszących potrzebę gruntownej reformy systemu politycznego.
12-14 sierpnia – Strajk tramwajarzy w Łodzi. W sierpniu i wrześniu również inne strajki, głównie na Śląsku. Postulaty płacowe.
2 października – Za „szerzenie niewiary w budowę socjalizmu” zlikwidowany zostaje tygodnik „Po prostu” – pismo najbardziej zaangażowane w październikowe przemiany, teraz krytykujące brak postępów w reformach.
3-4 października – Manifestacje studenckie w Warszawie przeciwko zamknięciu „Po prostu”.
5 października – Gomułka na naradzie partyjnych dziennikarzy: „Nastał czas wyboru. Albo z partią, albo przeciwko. Dyskusje na tej płaszczyźnie się skończyły.”
24-26 października – Plenum KC zapowiada walkę z dogmatyzmem i rewizjonizmem w partii.
1958:
Kwiecień – Likwidacja Rad Robotniczych – włączenie ich do kontrolowanych przez partię Konferencji Samorządu Robotniczego.
Lipiec – Hanna Skarżyńska-Rewska skazana na 3 lata za kolportowanie paryskiej „Kultury”. Zwolniona w wyniku apelacji.
Lipiec – Hanna Skarżyńska-Rewska skazana na 3 lata za kolportowanie paryskiej „Kultury”. Zwolniona w wyniku apelacji.
1960:
17 kwietnia – Mieszkańcy Nowej Huty demonstrują przeciwko usunięciu przez władze krzyża, postawionego w miejscu planowanego kościoła.
7 maja – Aresztowanie sześcioosobowej grupy młodzieży, kierowanej przez byłego wiceprzewodniczącego ZMD Przemysława Górnego, próbującej tworzyć organizację konspiracyjną odwołującą się od ideologii narodowej. W trzy miesiące później aresztowani wspierający ich przedwojenni działacze narodowi – Jan Bogdanowicz i Leon Mirecki.
7 maja – Aresztowanie sześcioosobowej grupy młodzieży, kierowanej przez byłego wiceprzewodniczącego ZMD Przemysława Górnego, próbującej tworzyć organizację konspiracyjną odwołującą się od ideologii narodowej. W trzy miesiące później aresztowani wspierający ich przedwojenni działacze narodowi – Jan Bogdanowicz i Leon Mirecki.
1961:
29 maja -Wyroki w sprawie aresztowanych rok wcześniej. Przemysław Górny i Józef Kossecki skazani na 2 lata, Janusz Krzyżewski i Henryk Klata na 10 miesięcy, Marian Barański i Zbigniew Kwiecień na 6 miesięcy.
25 grudnia – Śmierć dziennikarza i pracownika PAN Henryka Hollanda, zatrzymanego kilka dni wcześniej za ujawnienie korespondentowi „Le Monde” okoliczności śmierci Berii, o których Gomułce opowiadał Chruszczow. Holland podczas przeszukiwania mieszkania wyskakuje przez okno, lub zostaje wypchnięty. W pogrzebie bierze udział niemal całe środowisko partyjnych „rewizjonistów”. Gomułka uznaje to za „czyn antypartyjny”.
25 grudnia – Śmierć dziennikarza i pracownika PAN Henryka Hollanda, zatrzymanego kilka dni wcześniej za ujawnienie korespondentowi „Le Monde” okoliczności śmierci Berii, o których Gomułce opowiadał Chruszczow. Holland podczas przeszukiwania mieszkania wyskakuje przez okno, lub zostaje wypchnięty. W pogrzebie bierze udział niemal całe środowisko partyjnych „rewizjonistów”. Gomułka uznaje to za „czyn antypartyjny”.
1962:
1 lutego – Ostatnie posiedzenie Klubu Krzywego Koła. Po odczycie Adama Schaffa „Konflikt humanizmów” prowokacja SB, co staje się pretekstem do zamknięcia Klubu z powodu „ekscesów chuligańskich”. Istniejący od stycznia 1956 Klub był miejscem spotkań i dyskusji lewicowej i liberalnej inteligencji. Kolejnymi prezesami KKK byli Stanisław Król, Jan Strzelecki, Jan Józef Lipski, Aleksander Małachowski i Paweł Jasienica, a w spotkaniach uczestniczyli m.in. Włodzimierz Brus, Tadeusz Kotarbiński, Tadeusz Kowalik, Edward Lipiński, Władysław Bartoszewski, Ludwik Cohn, Jan Olszewski, Stefan Kisielewski, Leszek Kołakowski, Antoni Słonimski.
Wiosna – W Staromiejskim Domu Kultury – siedzibie KKK – rozpoczyna działalność zorganizowany pod patronatem Adama Schaffa Klub Poszukiwaczy Sprzeczności. Skupia uczniów szkół średnich, wywodzących się przede wszystkim z domów działaczy komunistycznych i przyznających się do poglądów marksistowskich. Pierwszoplanową rolę wśród animatorów klubu odgrywa Adam Michnik, a w spotkaniach biorą udział m.in. Seweryn Blumsztajn, Aleksander Smolar, Jan Gross i in.
Jesień – Działacz ZMS Karol Modzelewski organizuje na Uniwersytecie Warszawskim Polityczny Klub Dyskusyjny, który staje się trybuną profesorów i działaczy o orientacji rewizjonistycznej.
Wiosna – W Staromiejskim Domu Kultury – siedzibie KKK – rozpoczyna działalność zorganizowany pod patronatem Adama Schaffa Klub Poszukiwaczy Sprzeczności. Skupia uczniów szkół średnich, wywodzących się przede wszystkim z domów działaczy komunistycznych i przyznających się do poglądów marksistowskich. Pierwszoplanową rolę wśród animatorów klubu odgrywa Adam Michnik, a w spotkaniach biorą udział m.in. Seweryn Blumsztajn, Aleksander Smolar, Jan Gross i in.
Jesień – Działacz ZMS Karol Modzelewski organizuje na Uniwersytecie Warszawskim Polityczny Klub Dyskusyjny, który staje się trybuną profesorów i działaczy o orientacji rewizjonistycznej.
1964:
14 marca – 34 naukowców i pisarzy wystosowuje do premiera Józefa Cyrankiewicza list, w którym protestuje przeciw coraz bardziej restrykcyjnej polityce kulturalnej. Sygnatariusze to: Leopold Infeld, Maria Dąbrowska, Antoni Słonimski, Paweł Jasienica, Konrad Górski, Maria Ossowska, Kazimierz Wyka, Karol Estreicher, Stanisław Pigoń, Anna Kowalska, Mieczysław Jastrun, Adolf Rudnicki, Paweł Hertz, Jan Parandowski, Zofia Kossak, Jerzy Zagórski, Jan Kott, Wacław Sierpiński, Kazimierz Kumaniecki, Artur Sandauer, Stanisław Dygat, Adam Ważyk, Marian Falski, Jan Szczepański, Aleksander Gieysztor, Julian Krzyżanowski, Tadeusz Kotarbiński, Jerzy Turowicz, Jerzy Andrzejewski, Władysław Tatarkiewicz, Stanisław Cat-Mackiewicz, Stefan Kisielewski, Edward Lipiński, Melchior Wańkowicz. Odpowiedzią władz są zapisy cenzorskie na nazwiska części sygnatariuszy. Pod zarzutem przekazania listu do RWE i za zbieranie podpisów zatrzymany zostaje na 48 godzin Jan Józef Lipski.
6 kwietnia – U byłego przodownika pracy Michała Krajewskiego SB znajduje nielegalną broszurę podpisaną przez Polską Partię Komunistyczną: „Robotniku polski! […] Pamiętaj, że dopokąd nie powywieszasz kombinatorów i złodziei, dopóki nie przepędzisz kliki Gomułki, […] dopóki nie wygonisz z kraju burżujów polskich i żydowskich, […] nikt cię nie będzie poważał.” Aresztowania wśród byłych „natolińczyków” (dogmatycznego skrzydła PZPR), m.in. Wiktor Kłosiewicz, Kazimierz Mijal.
15 kwietnia – Na UW wiec poparcia wobec „Listu 34”. Wśród organizatorów m.in. Joachim Liszka, Piotr Wierzbicki, Janusz Mikke, Józef M. Janowski.
28 kwietnia – 10 sygnatariuszy „Listu 34” protestuje w liście do brytyjskiego „Timesa” przeciwko poparciu postulatów polskich intelektualistów przez 21 intelektualistów brytyjskich. Pod listem podpisani: A. Gieysztor, K. Górski, L. Infeld, J. Krzyżanowski, K. Kumaniecki, E. Lipiński, W. Sierpiński, J. Szczepański, W. Tatarkiewicz, K. Wyka.
5 października – Melchior Wańkowicz aresztowany pod zarzutem przekazywania za granicę „fałszywych informacji, oczerniających stosunki w Polsce.”
9 listopada – Wańkowicz skazany na 3 lata, ale zwolniony do czasu uprawomocnienia się wyroku. Po uprawomocnieniu pozostaje jednak na wolności.
14/15 listopada – W prywatnym mieszkaniu SB konfiskuje projekt memoriału, z przeprowadzoną z pozycji lewicowych krytyczną analizą systemu politycznego w Polsce. Autorzy memoriału Jacek Kuroń i Karol Modzelewski na krótko zatrzymani, a w kilka tygodni później wykluczeni z PZPR.
6 kwietnia – U byłego przodownika pracy Michała Krajewskiego SB znajduje nielegalną broszurę podpisaną przez Polską Partię Komunistyczną: „Robotniku polski! […] Pamiętaj, że dopokąd nie powywieszasz kombinatorów i złodziei, dopóki nie przepędzisz kliki Gomułki, […] dopóki nie wygonisz z kraju burżujów polskich i żydowskich, […] nikt cię nie będzie poważał.” Aresztowania wśród byłych „natolińczyków” (dogmatycznego skrzydła PZPR), m.in. Wiktor Kłosiewicz, Kazimierz Mijal.
15 kwietnia – Na UW wiec poparcia wobec „Listu 34”. Wśród organizatorów m.in. Joachim Liszka, Piotr Wierzbicki, Janusz Mikke, Józef M. Janowski.
28 kwietnia – 10 sygnatariuszy „Listu 34” protestuje w liście do brytyjskiego „Timesa” przeciwko poparciu postulatów polskich intelektualistów przez 21 intelektualistów brytyjskich. Pod listem podpisani: A. Gieysztor, K. Górski, L. Infeld, J. Krzyżanowski, K. Kumaniecki, E. Lipiński, W. Sierpiński, J. Szczepański, W. Tatarkiewicz, K. Wyka.
5 października – Melchior Wańkowicz aresztowany pod zarzutem przekazywania za granicę „fałszywych informacji, oczerniających stosunki w Polsce.”
9 listopada – Wańkowicz skazany na 3 lata, ale zwolniony do czasu uprawomocnienia się wyroku. Po uprawomocnieniu pozostaje jednak na wolności.
14/15 listopada – W prywatnym mieszkaniu SB konfiskuje projekt memoriału, z przeprowadzoną z pozycji lewicowych krytyczną analizą systemu politycznego w Polsce. Autorzy memoriału Jacek Kuroń i Karol Modzelewski na krótko zatrzymani, a w kilka tygodni później wykluczeni z PZPR.
1965:
19 marca – Aresztowanie Kuronia i Modzelewskiego, w związku z wydaniem przez nich „Listu otwartego do członków POP PZPR i członków organizacji uczelnianej ZMS na UW”, w którym powtarzają oceny zawarte w skonfiskowanym memoriale.
19 lipca – Wyroki za „List otwarty…”. Jacek Kuroń skazany na 3 lata, a Karol Modzelewski na 3,5 roku więzienia za „sporządzanie i rozpowszechnianie opracowań zawierających szkodliwe dla interesów państwa polskiego fałszywe wiadomości, dotyczące stosunków politycznych i społeczno-gospodarczych w Polsce”.
Lipiec – Prokuratura Generalna wszczyna śledztwo przeciwko trzem pisarzom, publikującym w prasie emigracyjnej – Stanisławowi Cat-Mackiewiczowi, Januaremu Grzędzińskiemu i Janowi Nepomucenowi Millerowi.
18 września – Jan Nepomucen Miller skazany na 3 lata za zamieszczanie pod pseudonimem artykułów w londyńskich „Wiadomościach”.
19 lipca – Wyroki za „List otwarty…”. Jacek Kuroń skazany na 3 lata, a Karol Modzelewski na 3,5 roku więzienia za „sporządzanie i rozpowszechnianie opracowań zawierających szkodliwe dla interesów państwa polskiego fałszywe wiadomości, dotyczące stosunków politycznych i społeczno-gospodarczych w Polsce”.
Lipiec – Prokuratura Generalna wszczyna śledztwo przeciwko trzem pisarzom, publikującym w prasie emigracyjnej – Stanisławowi Cat-Mackiewiczowi, Januaremu Grzędzińskiemu i Janowi Nepomucenowi Millerowi.
18 września – Jan Nepomucen Miller skazany na 3 lata za zamieszczanie pod pseudonimem artykułów w londyńskich „Wiadomościach”.
1966:
22 czerwca – Manifestacje uliczne po zakończeniu warszawskich kościelnych uroczystości milenijnych.
21 października – Uczestnicy zebrania Koła ZMS na Wydziale Historii UW, zorganizowanego w dziesiątą rocznicę Października’56 przyjmują petycję, domagającą się uwolnienia z więzienia Jacka Kuronia i Karola Modzelewskiego. Po zebraniu z PZPR zostaje usunięty główny prelegent Leszek Kołakowski, który w swym wystąpieniu bardzo krytycznie ocenił politykę prowadzoną po październiku, i organizator Krzysztof Pomian. W prawach studenckich zawieszeni zostają Seweryn Blumsztajn, Andrzej Duracz, Adam Michnik, Mirosław Sawicki i Henryk Szlajfer, należący do grupy tzw. „komandosów” – studentów występujących podczas organizowanych na UW oficjalnych zebrań z publiczną krytyką rzeczywistości politycznej.
21 października – Uczestnicy zebrania Koła ZMS na Wydziale Historii UW, zorganizowanego w dziesiątą rocznicę Października’56 przyjmują petycję, domagającą się uwolnienia z więzienia Jacka Kuronia i Karola Modzelewskiego. Po zebraniu z PZPR zostaje usunięty główny prelegent Leszek Kołakowski, który w swym wystąpieniu bardzo krytycznie ocenił politykę prowadzoną po październiku, i organizator Krzysztof Pomian. W prawach studenckich zawieszeni zostają Seweryn Blumsztajn, Andrzej Duracz, Adam Michnik, Mirosław Sawicki i Henryk Szlajfer, należący do grupy tzw. „komandosów” – studentów występujących podczas organizowanych na UW oficjalnych zebrań z publiczną krytyką rzeczywistości politycznej.
1967:
14 lutego – Do rektora UW trafia podpisany przez 1036 studentów i 150 pracowników naukowych list o umorzenie postępowania dyscyplinarnego wobec Adama Michnika, zawieszonego już raz w prawach studenta dwa lata wcześniej, za kolportowanie „Listu otwartego…” Kuronia i Modzelewskiego. Ostatecznie Michnik ponownie zawieszony na rok.
4 października – Nina Karsov oskarżona o przechowywanie materiałów do publikacji zagranicznych (m.in. własnego pamiętnika, w którym opisywała wydarzenia polityczne). Skazana na 3 lata.
4 października – Nina Karsov oskarżona o przechowywanie materiałów do publikacji zagranicznych (m.in. własnego pamiętnika, w którym opisywała wydarzenia polityczne). Skazana na 3 lata.